«Məad islam dünyagörüşünün bir hissəsini təşkil edir». İslam dünyagörüşü prinsiplərinin bir hissəsindədinə [İslam dininə] olan etiaqdın əsasını təşkil edən«əbədi həyata və ya axirət dünyasına» olanimandır. Axirət dünyasına iman gətirmək müsəlmançılığınəsas şərtlərindən biridir. Yəni axirət dünyasınaimangətirməyən şəxs müsəlman ümmətindən xaricolmuşhesab olunur. İlahi peyğəm-bərlərin hamısı təkallahlıq və tövhidədəvət etdikdən sonra təbliğ etdikləri və insanların ona iman gətirmələrini istədikləri ilk şey məhzaxirət dünyası olmuşdur. Kəlam alimləri bu prinsipi dini
ədəbiyyata «məad» termini kimi daxil etmişlər. Qurani-kərimdə axirət dünyası, məhşərdə aparılansorğu-sual, cənnət və cəhənnəm, ölülərinməhşərənecə daxil olmaları, insanların əməl dəftərləri, axirət dünyasının əbədiliyi və bu kimi digər məsələlərhaqda yüzlərlə ayə ilə qarşılaşırıq. Amma onbirayədə məhz Allaha iman gətirdikdən sonra axirət dünyasına iman gətirməyin zəruriliyinə işarəedilmişdir. Onlardan biri də «Yəvmul axir»yəni, sonuncu gündür. Qurani-kərimbu ifadə ilə bizəiki mühüm məsələni bəyan edir:
1. İnsan həyatı, başqa sözlə desək, dünyanınqət etdiyi mərhələ iki qismə bölünür və onlarınhər birini
«gün» kimi tanımalıyıq. Onlardan biri ilkolaraqbaşlayır və digəri başlamazdan əvvəl sonaçatır(yaşadığımız aləm). Sonrakı gün isə ikinci mərhələolaraq başlayır, amma birincidən fərqli olaraqsonaçatmayır (axirət dünyası). Qurani-kəriminbəzi ayələrində bu dünya «Ula» – yəni əvvəl, axirət dünyası isə «Axirət» – yəni son kimi ifadəolunmuşdur. 2. Digəri isə bundan ibarətdir ki, biz ilk mərhələdəbu dünyanı qət edirik və hələ ki, ikinci mərhələyə(axirət dünyasına) çatmamışıq, o bizdəngizli vəpünhandır. İstər bu dünyada, isətərsə də axirət dünyasında səadətimiz «axirət dünyasına»imangətirməkdən asılıdır. Bu dünyanın səadəti ona görə axirətə olan imandan asılıdır ki, biz budünyadagördüyümüz bütün işlərin əksül-əməlinə diqqət yetirməli oluruq. Belə ki, insan bu dünyada gördüyübütün işlərin hesabını axirət günü məhşərdə verməli olacaq. Demək heç bir şey məhv olub aradangetmir. İnsanın aqibəti kimi bütün işlərin də axirətdə müəyyən hesabatı olacaqdır. Belə isə səadətə nail olmaq üçün ilknövbədəözümüzü islah etməyə və bütün xoşa gəlməz əməl vədüşüncələrdən uzaq olmağa çalışmalıyıq. Daimyaxşılığa doğru getməli və xeyirxah addımlaratmalıyıq. Axirət dünyasının səadətinin axirətə olan imanla bağlılığına gəldikdə isə, bunu bilmək kifayətdir ki, insan axirətdə, bu dünyada gördüyüişlərin müqabilində cəzalandırılıb vəya mükafatlan-dırılacaqdır. Bütün bunları nəzərəalaraqQuran axirət dünyasına iman gətirməyi lazımvəzəruri hesab etmişdir
