Bütün dinlər içində yalnız İslam dini elm və əql əsasında qurul-muşdur. Qurani-Kərimdə “keçmiş ümmətlərin tarixi” ünvanı ilə bəyan edilən hadisələrdən aydın olur ki, həmin ümmətlərin xoşbəxt olmaları, yaxud fəlakətə düşmələri əqli və ya təbii səbəblərdən hesab olunan bir sıra amillər nəticəsində olmuşdur. Qurani-Kərim bəşəriyyət üçün gətirdiyi həyat proq-ramının ictimaiyyətdə icra olunmasını düzgün və əqləuyğun
sənəd olmasını sübut edir, əql sahiblərini bu proqram haqqında dərindən fikirləşməyə, təfəkkür etməyə dəvət edir. Keçmiş ümmətlərin xoşbəxtliyə çatması və ya bədbəxtliyə, fəlakətə düşməsinin əsas amili onların tabe olduqları din olmuşdur. Quranın müsəlmanları və bütün bəşəriyyəti dəvət etdiyi yol tamamilə məntiqidir, sağlam əql onun düzgün və məntiqi olmasına şahiddir. QuraniKərim elm və əqlin hökmünə son dərəcə istinad edərək buyurur:
“Şübhəsiz, sizə bir kitab göndərdik ki, sizin (qəflət yuxusundan) ayılmağınız onun sayəsindədir. Belə isə öz əqlinizi işlətmirsinizmi?”
